حضرت محمد‌بن‌علی (علیه‌السلام) ملقّب به جواد و تقی، در دهم رجب سال ١٩۵ دیده به جهان گشودند. امام جواد (علیه‌السلام) ابتدای امامت، حدود 7 سال سن داشتند. این موضوع باعث تردید و حیرت بسیاری از شیعیان گردید. اما این تردیدها چندان پایدار نماند؛ بسیاری از علمای شیعه و اصحاب امام هفتم که برای زیارت به مدینه آمده بودند، خدمت امام جواد (علیه‌السلام) رسیدند. در این مجلس طولانی امام سی‌هزار مسئله را در یک روز پاسخ داد؛ به‌گونه‌ای که شیعیان دانستند که قطعاً آن حضرت امام وقت و حجت خدا بر روی زمین است.
مأمون برای اینکه اتهام قتل امام رضا (علیه‌السلام) را از خود دور کند تصمیم گرفت دختر خود امّ‌ الفضل را به همسری امام جواد (علیه‌السلام) درآورد و علاوه بر آن، جاسوسی را در خانۀ حضرت قرار دهد. بعد از مرگ مأمون، برادرش معتصم به خلافت رسید. معتصم که آدم خونریزی بود، امام دهم (علیه‌السلام) را به بغداد احضار کرد و ایشان را در یکی از خانه‌های کاخ محصور و ارتباط او را با شیعیان و پیروانش قطع نمود.
جلوۀ‌ علمی امام جواد (علیه‌السلام) و شکایت ام‌الفضل از آن حضرت در نزد عمویش معتصم، باعث شد که معتصم امام را در پنجم ذی‌الحجۀ سال ٢٢٠ﻫ در سن 25 سالگی مسموم کند و به شهادت برساند. پیکر پاک آن حضرت در جوار جدش موسی‌بن‌جعفر (علیه‌السلام) غریبانه در بغداد به خاک سپرده شد.